کاردرمانی در اختلالات پا و راه رفتن کودکان

کاردرمانی در اختلالات پا و راه رفتن کودکان

کاردرمانی در صافی کف پا

کف پای صاف عارضه ای است که در آن بیماران فاقد قوس های استاندارد درکف پا هستند. قوس های موجود در کف پا نیروهایی که از طرف زمین به بدن اعمال میشود را کاهش داده و اجازه ورود به همه نیروهای وارده را به بدن نمی دهند اما در افراد با کف پای صاف،میزان زیادی این نیروها به دلیل فقدان قوس پا به سمت بدن اعمال شده و در دراز مدت میتواند منجر به بروز عوارض زنجیره وار در تمام مفاصل بدن خصوصاً ستون فقرات می گردد .

مشکل صافی کف پا، عموماً مادرزادی بوده و به نام نرمی مفاصل نیز معروف است. نرمی مفصل یا ligamentum laxity در ناحیه کف پا سبب میشود که قوس کف پا در هنگام ایستادن بر روی پا از بین برود؛ همچنین تشکیل نشدن کامل یک یا دو استخوان در ناحیه مچ و کف پا و یا چسبیدن آنها به یکدیگر به صورت مادرزادی نیز در تشکیل نشدن قوس کف پا مؤثر است.

روش تست صافی کف پا:

آیا کف پای شما صاف است؟

ساده ترین راه برای فهمیدن این مطلب این است که پای خود را خیس کرده و سپس روی یک سطح صاف و خشک بایستید بطوریکه اثر کف پای شما روی آن سطح باقی بماند. تفاوت آنها در شکل زیر نشان داده شده است:

(از  چپ به راست قوس کف پای زیاد و طبیعی و کم)

در کسانی که صافی کف پا دارند قوس طولی کف پا یا کم شده و یا کاملا از بین رفته است و در موارد شدید قسمت داخلی کف پا در حالت ایستادن، با زمین تماس پیدا می کند. همچنین در این بیماران پاشنه پا به سمت خارج منحرف می شود.

انواع صافی کف پا

صافی کف پای قابل انعطاف

صافی کف پا در بسیاری افراد از نوع صافی قابل انعطاف یا Flexible flat  است. این افراد وقتی سرپا می ایستند کف پایشان صاف است ولی وقتی روی پنجه پا می ایستند یا وقتی که پایشان را از زمین بلند می کنند قوس کف پا تشکیل میشود. در واقع بسیاری، این وضعیت را اصلا بیماری ندانسته و ذکر میکنند همانطور که شکل صورت انسان ها با یکدیگر متفاوت است ممکن است شکل کف پایشان هم با هم متفاوت باشد.

صافی کف پای قابل انعطاف در بسیاری مواقع زمینه خانوادگی دارد یعنی برادر و خواهران یا فرزندان یا یکی از والدین فرد هم ممکن است این حالت را داشته باشد. صافی کف پا گاهی اوقات در حین بارداری یا در سنین بالا تشکیل می شود.

صافی کف پای بسیاری از بزرگسالانی که از دوران کودکی کف پایشان به طور انعطاف پذیر صاف بوده است، عارضه ای ارثی و مرتبط با شل بودن عمومی رباطه ا (لیگامان ها) است. مفصل های سراسر بدن، و نه فقط پای این افراد ، معمولا از انعطافپذیری و قابلیت حرکت بسیاربالایی برخوردار است.

صافی کف پای غیر قابل انعطاف

گاهی اوقات صافی کف پا قابل انعطاف نیست به این معنا که وقتی پای بیمار روی زمین نیست هم قوس کف پا دیده نمی شود و یا موقعی که شست پای بیمار بهبالا می رود هم قوس کف پا ایجاد نمی شود. به این نوع از بیماری صافی کف پای غیر قابل انعطاف یا ریجید  Rigid flat foot می گویند. این نوع صافی کف پا نیاز به توجه بیشتر و درمان دارد. گاهی اوقات صافی کف پا همراه با سفت شدن تاندون آشیل است که در این مواقع هم پزشک معالج دقت بیشتری به وضعیت صافی کف پا می کند.

صافی کف پا از نوع قابل انعطاف بسیار شایعتر از نوع غیر قابل انعطاف یا ریجید است.

صافی کف پا در کودکان

در اکثر موارد علت صافی کف پا، سست بودن اتصالات مفصلی میان استخوانهای مچ پا است. در این وضعیت رباط هایی که استخوانها را در کنار هم نگه میدارند شل بوده و هنگامی که کودک وزنش روی پایش قرار میدهد کشیده میشوند. همزمان که آنها رشد کرده و شروع به راه رفتن میکنند، بافتهای نرم موجود در کف پایشان هم سفت میشوند، که این باعث میشود قوس کف پا به تدریج شکل بگیرد.

هنگامی که یک کودک مبتلا به صافی کف پا میایستد، قوس کف پایش ناپدید میشود. اما در هنگام نشستن یا زمانی که کودک روی نوک پنجه هایش میایستد، قوس کف پا دوباره ظاهر میشود. معمولا والدین یا سایر اعضا خانواده نگران این هستند که مبادا پایین بودن غیرطبیعی ارتفاع قوس کف پای کودک یا عدم وجود آن منجر به ایجاد بدشکلی یا معلولیت های دائمی در او شود، که البته در اغلب موارد این نگرانیها بی مورد است.

علایم  و نشانه ها

کودکان:

باید توجه داشت که صافی پا در کودکان در سنین ابتدایی طبیعی است و جای نگرانی ندارد

در اکثر کودکان مبتلابه علایم صافی کف پا علایمی وجود ندارد و معمولا یکی از والدین متوجه این عارضه میشود. البته ممکن است بعضی از کودکان علایمی داشته باشند که عبارتند از:

 درد، حساسیت به لمس و یا گرفتگی در پاها یا مچ پاها

 کج شدن پاشنه ها رو به بیرون

 تغییر در راه رفتن

 درد یا ناراحتی در هنگام راه رفتن

ساییدگی قسمت خاصی از کفش ها

همچنین ممکن است والدین متوجه شوند که فرزندشان از انجام وزشها یا سایر فعالیتهای جسمانی که میتوانند باعث درد در پاها یا مچ پاهایشان شوند خودداری میکنند.

بزرگسالان:

دردی که با فعالیت کردن بدتر میشود. بعضی از بیماران برای راه رفتن یا حتی ایستادن طولانی مدت دچار مشکل میشوند.

هنگامی که استخوان های نگهدارنده قوس کف پا متلاشی میشوند، استخوان پاشنه تغییر وضعیت میدهد و فشار را بر روی استخوان بیرونی متصل به قوزک(نازک نی)قرار میدهد. این وضعیت میتواند باعث احساس درد در طرف بیرونی قوزک پا شود.

 درد پا به طور کلی

 درد کف پا در قسمت قوسی شکل

 درد عضله ساق پا

زانودرد

درد مفصل ران

درد پشت و کمر

 افراد دارای کف پای صاف از خشکی یک یا هر دو پا رنج میبرند

کفشها به شیوه متفاوتی ساییده میشوند

دستگاه تشخیص کف پای صاف:

امروزه با پیشرفت علم، روش دقیقی جایگزین روشهای معمول تهیه اثر پا شده که موسوم است به اسکن کف پا. اسکن کف پا دارای صفحه ای است که بیمار روی آن میایستد و خود این دستگاه بر اساس فشاری که پا بر صفحه حساس آن وارد کرده است، میتواند اثر پای بیمار و نیز میزان صاف بودن کف پا را تعیین کند. در واقع نه تنها میتوان از این اسکن برای تشخیص استفاده کرد بلکه به دلیل کم هزینه بودن آن میتوان برای غربالگری صافی کف پا سود جست. هر فرد میتواند با مراجعه به مراکز تخصصی و انجام این اسکن از اولین لحظه شروع صاف شدن کف پایش مطلع شود.

تشخیص کف پای صاف

اکثر پزشکان و کاردرمانهای مجرب ، صافی کف پا را تنها با مشاهده ایستادن و راه رفتن بیمار و معاینه کف پا تشخیص میدهند. پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی میکند و پای او را از روبه رو و پشت سر نگاه میکند و احتمالا از بیمار میخواهد تا روی نوک انگشتان بایستد تا شکل و عملکرد هر پا را در این حالت ارزیابی کند. همچنین در بعضی موارد دستور انجام پرتونگاری (اشعه ایکس)، سی.تی. اسکن (مقطع نگاری رایانه ای یا ام.آر.آی. (تصویربردای روزنانس مغناطیسی) میدهد.

درمان 

انجام تمرینات اصلاحی و اصلاح وزن اندازی روی پا

تجویز کفی طبی وکفش مناسب توسط کادرمان یا ارتوپدفنی 

کاردرمانی در زانوی پرانتزی

زانوی پرانتزی

یکی از انواع تغییر شکل های زاویه دار زانو میباشد که در آن دو کندیل داخلی ران از یک دیگر دور می شوند و نمایی شبیه کمان یا پرانتز در زانو ایجاد می شود.

به پای پرانتزی ژنوواروم نیز می گویند.

در حالت پرانتزی شدن ساق پاها به سمت داخل انحراف میابد.

علل زانوی پرانتزی :

1.چاق بودن و زود راه افتادن بچه

2. راشیتیسم

3. چرخش پا به داخل

4. پارگی لیگامان جانبی خارجی زانو

5. کوتاهی عضلات همسترینگ داخلی

6. ضعف عضله همسترینگ خارجی

7.بیماری بلانت

تشخیص 

فرد طاقباز میخوابد . دوپای او کنارهم قرار داده می شوند و فاصله دو کندیل داخلی ران اندازه گیری می شود . با توجه به فاصله دو کنذیل داخلی ران می توان همانند زانوی ضربدری درجاتی برای تغییر شکل در نظر گرفت.

درمان کاردرمانی در این عارضه 

در صورتی که فرد قبلا در پاها مشکلی داشته باید آن تغییر شکل اصلاح شود.

• در صورتی که لیگامان جانبی خارجی زانو پاره شده باشد , تقویت عضله 4 سر می تواند از بروز تغییر شکل جلوگیری به عمل آورد.

بدین صورت که :

فرد روی صندلی نشسته و وزنه ای را با توجه به قدرت عضله چهارسر به مچ پایش میبندیم .

فرد برخلاف این مقاومت زانو را صاف می کند .

به مرور زمان با افزایش قدرت عضله چهارسر میزان مقاومت اعمالی افزایش پیدا می کند.

این عمل با هردو پا انجام می شود.

• در صورتی که عضلات همسترینگ داخلی کوتاه باشند, برای رفع کوتاهی به شرح زیر عمل میکنیم :

فرد طاقباز می خوابد و مچ پای او را گرفته , ساق را به خارج می چرخانیم.

سپس زانو را صاف نموده و پا را بالا می آوریم.در این حالت عضلات همسترینگ داخلی کشیده می شوند . این عمل با هر دو پا انجام می شود .

• در صورتی که عضله دو سر رانی ضعیف باشد , به شرح زیر عمل میکنیم:

فرد رو به شکم میخوابد مچ پای او را می گیریم . ساق پایش را به خارج میچرخانیم و از او می خواهیم زانوی خود را خم کند.

در مقابل این عمل فرد, مقاومت اعمال می کنیم و به تدریج میزان مقاومت را افزایش می دهیم.این عمل با هردو پا انجام می شود .

در موارد پیشرفته برای اصلاح تغییر شکلهای قابل اصلاح از وسیله کمکی استفاده می شود.

 کاردرمانی در زانو ضربدری

پا ضربدری به حالتی گفته می شود که درآن زاویه بالای ساق پا به طرف داخل میباشد و زانوها درتماس با یکدیگر قرار می گیرند و مچ ها ازهم دور می شوند.

بسیاری ازکودکان تاسن 3سالگی دچار ساق پای خمیده هستند و این خمیدگی به علت خم بودن ساق پا در رحم مادر است و این کودکان تاسنین 4یا 5 سالگی با کجی زانو یا زانوی ضربدری مواجه هستند و درسن 6 یا 7سالگی پای آن ها صاف می شود اگرچه در برخی ازکودکان این کج بودن ادامه پیدا می کند. از علایم زانوی ضربدری کج بودن زانو است، دراین موارد دلیل کج بودن زانو می تواند  بر اثر شرایطی مانند بیماری نرمی استخوان یا بدشکلی های ژنتیکی باشد. در ادامه ببیشتر به این عارضه و درمانپای ضربدری می پردازیم.

علائم و نشانه های زانوی ضربدی : 

ظاهر پاها و وضعیت زانوها در بسیاری از موارد به وضوح نشان دهنده وضعیت زانوی ضربدری هستند  . نزدیک شدن زانوها به خط میانی بدن و دورشدن قوزک داخلی مچ پا ازیکدیگر  و سائیده شدن زانوها به یکدیگر به هنگام راه رفتن از علایم واضح و روشن زانوی ضربدری هستند .

سایر علایم پای ضربدری در ادامه آورده شده اند :

1. -کوتاهی تاندون آشیل
2. -تمایل کشکک ها به خارج و احتمال بروز نیمه دررفتگی آن
3. - خستگی زود رس به هنگام راه رفتن و دویدن
4. - درد پشت ساق وجلوی ران
5. -کوتاهی قد
6. - آرتروز زودرس
7. -  سائیدگی بیش از حد کناره داخلی کفش
8. - راه رفتن با پاهای چرخیده به خارج و گاه به طور عکس با چرخش پنچه پا به داخل

علت ضربدری شدن زانو در کودکان : 

نوزادان به خاطر وضعیت فشردگی آن ها در رحم مادر با پای پرانتزی به دنیا می آیند. پاهای کودک با آغاز راه رفتن  قوی تر می شوند و زانو ها به سمت داخل حرکت می کنند(در حدود 12 تا 18 ماهگی). اما در بعضی کودکان در 3 سالگی، پاها بیش از اندازه به سمت داخل ( وضعیت ضربدری) می شوند. در این زمان موقع ایستادن کودک، زانوها با یکدیگر تماس داشته، اما قوزک ها از یکدیگر جدا هستند.

کجی زانو در کودکان سالم تا سن زیر 6تا7 سال رایج است این به این دلیل است که وزن آنها برروی ناحیه خارجی مفصل زانو ایجاد میشود و این یکی ازمراحل رشد طبیعی کودکان است برای درمان زانوی ضربدری در اکثر موارد بدون هیچ گونه مراجعه به پزشک و خود به خود اصلاح می شود اما در صورتیکه کجی زانو خودبه خود اصلاح نشد و فاصله بین مچ پاهاابیشتراز10 سانتیمتر باشد و زانوها نامتقارن باشد کودک با مشکل درروند رشد مواجه است .

پای ضربدری می تواند در نتیجه مشکلات یا بیماری های خاص همچون موارد زیر ایجاد شود:

1. -    نرمی استخوان براثرکمبود ویتامین دی دربدن
2. -    شرایط کبود سایر موادغذایی مانند ویتامین سی
3. -    عوامل نادر ژنتیکی مانند ابتلا به سندروم کوهن
4. -    وارد شدن آسیب به استخوان ساق پا (در این حالت فقط یک پا دچار خم یا انحنا می شود)
5. -    اضافه وزن یا چاقی
6. -    دربزرگسالان کجی استخوان می تواند بر اثر هرگونه صدمه مانند شکستگی  مچ پا و بیماری هایی مانند آرتروز استخوان یا روماتیسم ایجاد شود
7. پای ضربدری همچنین ممکن است  با مشکل صافی کف پا ارتباط داشته باشد. هنگامی که زانوها در موقعیتی قرار می گیرند که بیش از حد خم و انحنا دارد، مفاصل پا مجبور به چرخش در محل خود می شود. این شرایط باعث وارد شدن فشار و کشیدگی زیاد به غضروف ها، تاندون ها و نیز بافت نرم داخل انحنای پا می شود.

تشخیص :

شما میتوانید کج بودن زانو را با اندازه گیری فاصله بین مچ پاها موقع ایستادن و چسباندن دو زانو به یکدیگر شناسایی کنید هم چنین میتوانید با خواباندن کودک برروی مفصل کمر و صاف کردن پاها و چسباندن پاهابه یکدیگر فاصله داخل مچ پا ها را اندازه گیری کنید  اگرکودک درسن 2 یا4 سال است  و فاصله بین مچ پاها 10 سانتیمتریا کمتراست کجی با رشد کودک خودبه خود اصلاح میشود اما درصورتیکه فاصله بیشتراز10 سانتیمتر باشد کودک باید نزد متخصص طب فیزیکی برده شود متخصص فاصله بین دو قوزک داخلی مچ پا از طریق متر نواری، خط کش یا کولیس اندازه گیری و ثبت می کند . متخصص علاوه براندازه گیری فاصله بین مچ پاها پزشک موارد دیگری را نیز ارزیابی میکند که شامل موارد زیر است

1. -    ارتفاع پاها
2. -    تقارن زانو
3. -    تعادل پا،لگن وساق پا
4. -    ارزیابی حالت راه فتن که به صورت طبیعی است یا خیر

ممکن است  کودک شما برای تشخیص بهتر علت ایجاد زانوی ضربدری به عکس برداری بوسیله اشعه ایکس نیاز داشته باشد.روش دقیق اندازه گیری اختلال های زانو ضربدری از طریق اندازه گیری زاویه رانی- درشت نی (Tibial Femoral Angle) بر روی عکس های X-ray گرفته شده از پا امکان پذیر می باشد.

راه ها و روش های درمان :

درمان زانوی ضربدری با روش های بدون جراحی در سنین پایین ، امکان پذیر است . اما با بالا رفتن سن کودک میزان پاسخ دهی به درمان ها رفته رفته کاهش میابد . لازم است .

در ادامه با برخی از مهمترین روش های درمانی جراحی و غیر جراحی برای  پای ضربدری آشنا خواهید شد :

دارو

برای کودکانی که به دیسپلازی استخوان مبتلا هستند، دارو درمانی می تواند نقش تعیین کننده و تاثیرگذار داشته باشد.. استفتده از داروهای مسکن و ضد التهاب نیز میتواند در کاهش درد و التهاب ناشی از دفورمیتی زانو کمک کند.

تمرین درمانی و ورزش 

پزشک متخصص یا کاردرمانگر می توانند برنامه تمرینی مخصوصی رابرای اصلاح وضعیت زانوی ضربدری در کودکان طراحی کنند.  درمانگر می تواند یک برنامه ورزشی برای کمک به استحکام عضلات ضعیف طراحی کند وقتی مفصلی در تمام اوقات در یک وضعیت غیرهم تراز قرار داشته باشد، ساختارهای مشخصی کوتاه و سفت می شوند. سفتی مفاصل و عضلات باعث می شود که ورزش کردن و انجام حرکات استقامتی مخصوص آن ناحیه دشوار شود.فیزیوتراپیست می تواند زانوی شما را معاینه کند، متوجه شود کدام ساختارها سفت شده اند و یک برنامه کششی مناسب برای شما عرضه کند.

زانو بند 

استفاده از زانوبند یا آتل در شب برای هم طرازی مجدد پاها توصیه می شود. کارکرد زانوبند شبانه ای که به کفش متصل است کشیدن زانو به سمت وضعیت صحیح آن است. گاهی اوقات، این زانوبندها باید به صورت سفارشی ساخته شوند. 

کفی طبی 

کفی های سفارشی برای زانوی ضربدری و اصلاح حرکت غیرنرمال پا و توزیع وزن در پا کمک می کند. چرخش بیش از حد پا به داخل  با کفی های طبی اصلاح می شود. این کفی ها باعث ثبات پا و اصلاح عدم تعادل ناشی از آسیب دیدگی می شوند.

جراحی 

وقتی زانوی ضربدری به خودی خود اصلاح نشد و در مواردی که سن بیمار بالا رفته است، جراحی را توصیه می کنیم.

معمولا جراحی در مواردی توصیه می شود که فاصله بین مچ پای کودک ( وقتی زانوی خود را به هم میچسباند) بیش از 10 سانتی متر باشد و قسمت پایین پاها شدیدا خمیده شده باشد و حالت ضربدری بودن پاها  منجر به درد زانو و مشکلات راه رفتن برای فرد شده باشد. روش انجام جراحی برای پای ضربدری به دو صورت است :

هدایت رشد استخوانی : در این روش یک صفحه کوچک (پلاک) به قسمت داخلی زانو پیچ میشود. انجام این کار روند رشد استخوان را ظرف مدت 6 تا 12 ماه اصلاح میکند .  روش هدایت رشد استخوانی برای کودکان بین 14 تا 16 سال توصیه می شود چرا که در این سن آن ها به سرعت در حال رشد هستند .

• - برش استخوان : در این روش استخوان ساق پا برش داده می شود و به نحوی در جای خود دوباره قرار داده می شود که در راستای صحیح قرار گرفته باشد و زاویه زانو ها و نحوه توزیع فشار وزن بدن بر آن ، اصلاح شود . در ادامه نحوه انجام این کار شرح داده شده است :
• عمل جراحی برای هر کدام از پاها در زمان های جداگانه انجام می شود چرا که شخص بتواند در مدت زمانی که پای عمل کرده او بهبود میابد بر روی پای دیگر خود
• راه برود.
• قبل از انجام عمل جراحی از پاهای شخص عکس رادیوگرافی گرفته می شود تا لگن ، ران ، زانو و مچ چای فرد به خوبی بررسی شود و میزان تغییر راستای مورد نیاز مشخص شود.  در مواردی که تصور می شود مفصل زانو به شدت آسیب دیده است ممکن است انجام  آزمایشات دیگری مانند اسکن MRI  یا آرتروسکوپی نیز انجام شود.
• این عمل جراحی در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و معمولا به بستری شدن کودک برای 1 یا دو روز نیاز دارد.
• در حین انجام عمل پایین ترین قسمت از استخوان ران ( دقیقا در بالای  زانو) برش داده می شود و برای اصلاح راستای استخوان یک برش کوچک از سطح استخوان برداشته می شود با انجام این کار راستای قرار گیری استخوان اصلاح می شود و در محوری صاف و طبیعی قرار میگیرد. برای ثابت کردن استخوان در محل جدید از پیچ و پلاک های مخصوص استفاده می شود . بعد از انجام عمل جراحی به مدت شش هفته ، برای ثابت نگه داشتن پا از یک آتل مخصوص استفاده می شود . در این مدت زمان برای راه رفتن از عصا استفاده می شود تا شخص بر روی پای عمل کرده وزن نیاندازد.  بهبود کامل پا معمولا سه ماه طول می کشد. در طول این مدت برای بهبود حرکت زانو و تسریع روند درمان ، بیمار به فیزیوتراپی ارجاع داده می شود . باید انتظار داشت که بعد از گذشت سه ماه درد بعد از عمل به طور چشم گیری کاهش یافته باشد و توانایی حرکتی کودک بهبود یافته باشد. 

کاردرمانی در نرمی استخوان 

نرمی استخوان چیست؟

راشیتیسم یا نرمی استخوان، نرم و ضعیف شدن استخوان‌ها در کودکان است که معمولاً به دلیل کمبود شدید و طولانی مدت ویتامین D ایجاد می‌شود. مشکلات نادر وراثتی نیز می‌تواند باعث ایجاد راشیتیسم شود.

علائم نرمی استخوان چیست؟

علائم و نشانه‌های نرمی استخوان شامل موارد زیر است:

۱_تاخیر در رشد

۲_تاخیر در مهارت‌های حرکتی

۳_درد در ستون فقرات، لگن و پاها

۴_ضعف عضلانی

از آنجا که نرمی استخوان بافت نواحی در حال رشد در انتهای استخوان کودکان (صفحات رشد) را تحت تاثیر قرار می‌دهد، می‌تواند باعث ناهنجاری‌های اسکلتی زیر شود:

پرانتزی شدن پا و زانو

ضخیم شدن مچ دست و مچ پا

سینه کبوتری و برجسته

عدم درمان بیماری نرمی استخوان می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

عدم رشد

ستون فقرات خمیده و غیرطبیعی

ناهنجاری‌های استخوانی

نقایص دندانی

تشنج

دلایل ایجاد نرمی استخوان

بدن کودک برای جذب کلسیم و فسفر از مواد غذایی به ویتامین D احتیاج دارد، بنابراین در صورتی که ویتامین D به میزان کافی در دسترس بدن کودک وجود نداشته باشد و یا بدن فرد قادر به استفاده مناسب از ویتامین D موجود نباشد، کودک دچار راشیتیسم می‌شود. گاهی اوقات، کمبود یا عدم دریافت کافی کلسیم و ویتامین D می‌تواند باعث ایجاد نرمی استخوان شود.

نرمی استخوان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در طول معاینات بالینی، پزشک به آرامی روی استخوان‌های کودک فشار می‌آورد، ناهنجاری‌ها را بررسی کرده و در حین معاینه به موارد زیر توجه می‌کند:

جمجمه؛ نوزادان مبتلا به نرمی استخوان دارای استخوان جمجمه‌ی نرمی هستند .

پاها؛ در حالی که حتی پاهای کودکان نوپا سالم نیز کمی حالتی پرانتزی دارد، اما این کمان در کودکان مبتلا به راشیتیسم به صورت اغراق آمیزی دیده می‌شود.

مچ دست و مچ پا؛ مچ دست و پا در کودکان مبتلا بزرگتر و ضخیم تر از حالت نرمال است.

عکس رادیوگرافی ساده از استخوان‌های آسیب دیده می‌تواند ناهنجاری استخوان را نشان دهد، آزمایش خون و ادرار می‌تواند تشخیص نرمی استخوان را تأیید کند و همچنین بر پیشرفت درمان نظارت داشته باشد.

برای جلوگیری از راشیتیسم، مطمئن شوید که کودک شما غذاهایی که به طور طبیعی حاوی ویتامین D هستند، مانند ماهی‌های چرب مانند ماهی سالمون و ماهی تن، روغن ماهی و زرده تخم مرغ، یا مواد غذایی غنی شده با ویتامین D را مصرف می‌کند.

#غذاهای غنی شده با ویتامین D عبارتند از:

مکمل‌های غذایی در نوزادان

غلات

نان

شیر، اما شامل غذاهای تهیه شده از شیر مانند ماست و پنیر نمی شود

آب پرتقال

راه رفتن روی نوک پنجه ی پا

راه رفتن روی پنجه در کودکان

راه رفتن نوک پنجه(سر انگشتان پا) به صورت ناتوانی پاشنه پا در لمس زمین در شروع زمان ایستادن و در طی دوره راه رفتن تعریف می‌شود. راه رفتن نوک پنجه منجر به گام برداشتن دوطرفه روی انگشتان می‌شود. 

تمرینات کاربردی جهت درمان نوک پنجه راه رفتن در کودکان

-دامنه حرکتی پسیو

عضله دوقلو Gastrocnemius

حرکت به بالا و پایین مچ): کودک را به پشت خوابانده و یا بنشانید و پای کودک را در دست بگیرید. با فشاری آرام پا را به سمت سر کودک خم کنید. زمانی که احساس مقاومت کردید، 10 تا 15 ثانیه صبر کرده و سپس این کار را برای پای دیگر انجام دادن و کشیدن را تکرار کنید..

همسترینگ(صاف کردن وخم کردن زانو): کودک را نشانده و یا به پشت بخوابانید. در حالی که یک زانو روی زمین صاف و یا خم است، پای کودک را در حالی که زانو صاف است بالا برده تا احساس مقاومت کنید. 10 تا 15 ثانیه صبر کرده و سپس برای پای دیگر این کار را انجام دهید.

راه رفتن حیوانی animal walk:برای ترغیب و بهبود محدوده دامنه فعال حرکتی مفید بوده و در عین حال فعالیتی مفرح است! برخی نمونه‌ها عبارتند از راه رفتن خرسی (دست‌ها و پاها روی زمین به صورتی که زانوها زمین را لمس نکنند).

راه رفتن خرچنگی Crab Walk (ابتدا موقعیت پل گرفته، باسن را از زمین بلند کرده و با استفاده از دست‌ها و پاها به سمت عقب و جلو حرکت کند)

راه رفتن پنگوئنی Penguin Walk : پاشنه‌ها در تماس با زمین و انگشتان پا بالا)

پرش غورباقه‌ای (ابتدا حالت چمباتمه گرفته و در طی پریدن پاها به صورت کامل در تماس با زمین باشد

قدرت

برداشتن اشیا با انگشتان  باعضلات کف پا

عضلات کف پا: شما می‌توانید این عضلات کف پایی  را با تلاش برای برداشتن اشیا با انگشتان و یا  حرکت روی سطوح دینامیک (یک پل بالشتکی ساخته و یا از نیم توپ های حسی برای قدم گذاشتن  استفاده کنید) هدف قرار دهید.

-فعالیت‌های تحمل وزن

با استفاده از بافت‌های مختلف ایستادن با پای برهنه را ترغیب کرده و با فعالیت‌های مفرح تحمل وزن از حالت چمباتمه به ایستاده را تسهیل می‌نماید. در این فعالیت‌ها استفاده از دیسک بادی و دیسک حسی  بسیار مفید است!

از شیب‌های بالا و پایین، پله‌ها و یا این پل سطلی عالی استفاده کنید!

#استراتژی‌های یکپارچه‌سازی حسی

- فشردن مفاصل

- تحریکات لرزشی: بالشتک لرزشی ....گزینه‌هایی عالی هستند.

- حرکت پابرهنه روی سطوح مختلف (ماسه ها در ساحل، چمن در پارک، زیرانداز لاستیکی در باشگاه، سطوح سخت روی زمین)

- استفاده از اشیای لامسه‌ای در کفش

- کفش‌های سنگین‌تر/ساق‌دار با محافظ ساق برای کنترل همترازی پا

- چکمه پاشنه‌دار، چکمه باران و اسکیت همهگی ورودی رو به پایین فراهم می‌کنند! این پاپوش‌ها گزینه‌هایی عالی و مفرح هستند!

- استفاده از ورودی‌های صوتی مانند نقاط شوت برای ترغیب ضربه پاشنه.

- جوراب‌های فشاری دست‌ساز

- انتخاب کفش مناسب تاثیری بارز بر راه رفتن نوک پنجه دارد

کاردرمانی در کوتاهی تاندون آشیل

آناتومي تاندون آشيل:  

تاندون آشيل به عضله سه سر ساقی که در پشت ساق قرار دارد متصل است.

این تاندون ۱۵ سانتی متر طول دارد و در پائین با یک زاویه ۳۰ درجه به استخوان پاشنه اتصال دارد.

حرکات تاندون توسط یک بورس بافت همبند تسهیل می شود.

این تاندون از محل اتصال به استخوان و عضله سه سر خونگیری می کند.

تاندون هاي پشت ساق که از عضله سه سر ساقی و تاندون آشیل شکل می گیرد

در بالا به زانو و در پائین به استخوان پاشنه اتصال دارند و سبب بسته شدن زانو و خم شدن به عقب کف پا می شوند.

در حین دویدن نیرویی معادل ۱۰ برابر وزن بدن بر واحد سطح تاندون آشیل وارد می شود.

كوتاه بودن و يا سفت بودن تاندون آشيل در هر سني براي شخص مبتلا ميتواند دردسر ساز باشد:👇

در سنين كودكي و نوپايي در قالب روي پنجه راه رفتن خود را نشان ميدهد (كه به مرور ميتواند عامل ايجاد ناهنجاري هاي ارتوپدي مختلفي باشد)

در بزرگسالان ميتواند عامل ايجاد گودي كمر، افتادگي شانه يا قوز پشتي

(شخص مبتلا مجبور است بيش از حد وزن بدن را به جلوي پا اعمال كند و تنه بيش ازحد به جلو رانده شده موجب ايجاد اختلال در ستون فقرات ميگردد)

همچنين در ورزشكاران كه مداوم نياز به حركات مختلف مچ پا دارند آنها را محدود ميكند.

همچنين در فعاليت هاي روزمره مانند نشستن روي دوپا (چنباتمه زدن)

براي افرادي كه مجبور هستند در سطح پايين كار كنند مانند صنعتگران و مكانيك هاي خودرو و…

مشكلات مختلفي ايجاد ميكند و يا در استفاده از سرويس بهداشتي ايراني شخص دچار مشكل ميشود.

مخصوصاً در بانوان كه دچار پاشنه درد و يا خار پاشنه ميباشند يكي از دلايل اصلي كوتاهي تاندون آشيل ميباشد.

پس اين تاندون در بدن ما از اهميت بالايي برخوردار است كه عدم توجه به مشكلات تاندون آشيل اثرات بدي در عملكرد اسكلت و عضلات بدن ما دارد.

 دلايل كوتاهي آشيل در كودكان:

راه رفتن روی پنجه با علت ناشناخته یک اصطلاح برای توصیف عارضه‌ای است که در آن کودکان بدون وجود هیچ دلیل مشخصی با پیروی از الگوی گام برداشتن پنجه به پنجه راه می‌روند.این نوع عارضه را راه رفتن از روی عادت روی پنجه پا نیز می‌گویند كه اگر درمان نشود موجب ايجاد كوتاهي آشيل ميگردد.

اختلال طیف اوتیسم (ASD):

برخی کودکان به دلیل گونه خاصی از تحریک حسی موجود در هنگام راه رفتن روی پنجه این شیوه راه رفتن را انتخاب می‌کنند.

هیچ گرفتگی یا کوتاهی در عضله‌های ساق پا وجود ندارد و روی پنجه راه رفتن صرفاً دلیلی حسی دارد.

فلج مغزی (CP):

کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف به دلیل آسیب دیدن عضله‌های ساق پا (گاستروکنمیوس) و سفت و منقبض بودن این عضله‌ها روی پنجه راه می‌روند.

این گرفتگی عضلانی باعث می‌شود تا عضله‌های ساق پا همواره منقبض باشند و پا را آن‌قدر به سمت بالا بکشند

که کودک پنجه‌اش را هنگام نشستن به طور عمودی روی زمین بگذارد یا روی پنجه پا بایستد.

چنانچه این گرفتگی کاهش نیابد یا تعدیل نشود،

عضله به مرور زمان به قرار گرفتن در این موقعیت کوتاه شده عادت می‌کند، سفت می‌شود و راه رفتن معمولی دشوارتر می‌شود.

علائم و عوارض كوتاهي تاندون آشيل در كودكان

بارز ترين مشخصه كوتاهي تاندون آشيل در كودكان روي پنجه راه رفتن كودكان ميباشد.

در بالا عرض شد كه گاهي اين روي پنجه راه رفتن ابتدا به عنوان يك الگوي بد راه رفتن بروز ميكند،

يعني كودكان بدون دليل خاصي شروع به راه رفتن روي پنجه ميكنند.

البته گاهي قرار دادن كودكان روروئك و يا زود راه افتادن كودكان

از حد نرمال و يا اصرار والدين و اطرافيان براي سرپا نگهداشتن كودكان نو پازودتر از موعد

(متاسفانه در بسياري از والدين به علت ذوق در ايستادن و راه رفتن كودك دلبندشان اين عمل اشتباه انجام ميشود)

ميتواند در كوتاهي تاندون آشيل و روي پنجه راه رفتن كودكان موثر باشد.

عدم تمايل كودكان به استفاده از سرويس بهداشتي ايراني (اسلامي)

و درخواست آنها براي استفاده از سرويس فرنگي ميتواند از علائم پنهان كوتاهي تاندون آشيل باشد.

به علت كوتاهي تاندون آشيل كودك نميتواند در حالت چنباتمه بنشيند

اگر هم با مشكل در اين حالت قرار بگيرد خيلي زود بر اثر درد در ناحيه پاشنه و پشت زانو زود از جاي خود بلند ميشود.

با توجه به اين نوع نشستن هم ميتوان به كوتاهي آشيل پي برد.

همچنين در راه رفتن كودكان و نوجوانان احتمال دارد شخص بيش از تمايل به اعمال وزن روي پنجه ها داشته باشد

و در زمان راه رفتن تنه بيش از به سمت جلو تمايل پيدا ميكند كه اغلب والدين از اين نوع بد راه رفتن شكايت دارند.

دلايل كوتاهي  آشيل در بزرگسالان

عدم توجه به روي پنجه راه رفتن در كودكي و درمان نشده آن به صورت يك عادت در فرد ميماند و در بزرگسالي به در قالب كوتاهي آشيل شخص را دچار دردسر ميكند.

عادت نشستن طولاني

 مدت در حالت دو زانو كه باعث ميشود پاشنه پا بالا قرار بگيرد و آشيل منقبض شود

استفاده مداوم از كفش هاي پاشنه بلند در خانمها باعث ميشود تاندون آشيل به صورت طولاني مدت در منقبض ترين حالت خود باقي بماند و موجب كوتاهي ميگردد.

عدم ورزش كردن و انقباض دائمي در بدن فرد، به طوري كه اگر شخص روزانه به انجام حركات ورزشي سبك هوازي و كششي بپرداز مثلاً روزانه ٣٠ دقيقه حتي در محل كار و منزل بپردازد، تا حد بسيار زيادي در شادابي بدن و انعطاف عضلات مختلف بدن مانند تاندون آشيل موثر است. در كوتاهي آشيل عدم ورزش كردن سبك از دلايلي است كه به الگوي بد زندگي ماشيني اين روزهاي ما مرتبط است.

روي پنجه راه رفتن و يا رقص پا در ورزشكاران كه اگر اين حالت را ادامه دهند و از نرمشهاي كششي عضلات ساق قافل شوند به راحتي دچار كوتاهي آشيل خواهند شد.

حوادثي مانند تصادفات و يا سكته هاي مغزي كه باعث آسيب به بخشي از مغز ميگردد كه حركات عضلات را كنترل ميكند.

بيماري هاي مخرب اعصاب محيطي بدن مانند MS و ساير بيماري ها كه موجب ايجاد اختلال در عملكرد عضلات ميشوند.

تمرینات کششی عضله ساق پا

کشش عضلات ساق پا می تواند فشار بر روی تاندون آشیل را کاهش دهد. طبق گفته NHS ، کشش عضلات ساق پا و تمرین ممکن است به تقویت عضلات ساق پا کمک کند:

The Wall Push

برای انجام این حرکت باید مراحل زیر را دنبال کنند:

رو به دیوار بایستید و به اندازه طول یک دست از دیوار فاصله بگیرید.

هر دو دست را بر روی دیوار در راستای شانه هایتان قرار دهید.

یک قدم بزرگ به عقب بردارید. پشت را صاف نگه دارید.

دست ها را به دیوار و هر دو پاشنه را به کف فشار دهید.

کشش را در عضلات ساق پا حس کنید.

۳۰ ثانیه این حرکت را انجام دهید.

کشش ایستاده عضله ساق پا

این کشش شامل حرکات زیر است:

روبروی یک دیوار بایستید یک پا را در جلو و پای دیگرپا را به سمت عقب نگه دارید.

پای دیگر را در پشت بدن با انگشتان پا به سمت جلو و پا را صاف روی زمین نگه دارید.

. به جلو خم شوید در حالی که هر دو پاشنه روی زمین قرار گرفته است.

۳۰ ثانیه این حرکت را انجام دهید.

بعد از هرتکرار پاهای خود را عوض کنید

ورزش ساق پا باند کشی

برای انجام این تمرین:

روی زمین یا یک تختخواب بنشینید و پاها را مستقیماً در مقابل دراز کنید.

یک باند کششی یا یک کش لاستیکی را دور پا بیندازید.

مستقیم زانو را نگه دارید، انگشتان پا را به سمت خود بکشید تا جایی که کشیده شود.

۳۰ ثانیه در هر بار و برای هر پا ۵ بار این حرکت را انجام دهید.